ضخامت سنج التراسونیک

معرفی ضخامت‌سنج التراسونیک

ضخامت‌سنج التراسونیک (Ultrasonic Thickness Gauge) دستگاهی است که با استفاده از امواج فراصوت، ضخامت مواد را بدون نیاز به تخریب یا برش نمونه اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه در صنایع نفت، گاز، خودروسازی و هوافضا کاربرد گسترده دارد. معادل انگلیسی آن UTG یا Ultrasonic Thickness Meter است.

انواع ضخامت‌سنج التراسونیک

• پورتابل (دستی): سبک و قابل حمل برای استفاده در محل

• صنعتی: با دقت بالا برای محیط‌های خشن

• دیجیتال: دارای نمایشگر LCD و حافظه ذخیره‌سازی

• دو کریستاله: برای مواد با سطح خورده یا ناهموار

• همراه با نرم‌افزار: امکان اتصال به کامپیوتر برای تحلیل داده‌ها

نحوه عملکرد ضخامت‌سنج التراسونیک

1. پروب (مبدل) امواج فراصوت را به سطح ماده می‌فرستد.

2. امواج از سطح ماده عبور کرده و پس از برخورد به انتهای ماده (یا نقاط عیب) بازمی‌گردند.

3. دستگاه با اندازه‌گیری زمان رفت و برگشت موج، ضخامت را محاسبه می‌کند (بر اساس سرعت صوت در ماده).

کاربردهای ضخامت‌سنج التراسونیک

• صنایع نفت و گاز: اندازه‌گیری ضخامت لوله‌ها و مخازن تحت خوردگی

• هواپیمایی: کنترل ضخامت بدنه هواپیما

• خودروسازی: بازرسی ورق‌های بدنه

• صنایع دریایی: پایش ضخامت بدنه کشتی‌ها

• ساخت‌وساز: اندازه‌گیری ضخامت بتن یا فلزات

نحوه کار با ضخامت‌سنج التراسونیک

1. سطح ماده را تمیز و صاف کنید (از ژل کوپلانت برای انتقال بهتر صوت استفاده شود).

2. پروب را روی سطح قرار داده و فشار ثابتی اعمال کنید.

3. دستگاه را کالیبره کنید (با نمونه‌ای با ضخامت معلوم).

4. اندازه‌گیری را انجام و داده‌ها را ثبت کنید.

کمیت‌های قابل اندازه‌گیری

• ضخامت مواد (بر حسب میلی‌متر یا اینچ)

• سرعت صوت در ماده (برای کالیبراسیون)

• نقاط خوردگی یا کاهش ضخامت موضعی

مدل‌ها و برندهای معروف

• پیشرفته: Olympus, GE Inspection Technologies

• صنعتی: Mitutoyo, Krautkramer

• مصارف عمومی: DeFelsko, Phase II

• ارزان‌قیمت: TMTe, Uni-T

حوزه‌های کاربردی

• پالایشگاه‌ها و پتروشیمی

• نیروگاه‌ها و خطوط لوله

• تعمیر و نگهداری هواپیما

• صنایع نظامی و دفاعی

• کنترل کیفیت در تولیدات صنعتی

قیمت ضخامت‌سنج التراسونیک

• مدل‌های پایه: ۵ تا ۱۵ میلیون تومان

• مدل‌های صنعتی: ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان

• سیستم‌های پیشرفته با اسکنر: ۱۵۰ میلیون تومان به بالا

نکات ایمنی و فنی

• سطح ماده باید تمیز و عاری از زبری باشد.

• از ژل کوپلانت مناسب برای مواد مختلف استفاده کنید.

• دستگاه را در دمای شدید (بالای ۵۰°C یا زیر -۱۰°C) استفاده نکنید.

• برای مواد کامپوزیتی یا چندلایه، تنظیمات سرعت صوت باید دقیق باشد.

• کالیبراسیون دوره‌ای با بلوک‌های مرجع انجام شود.