نشت‌یاب گاز (Gas Leak Detector) - راهنمای جامع

معرفی نشت‌یاب گاز

نشت‌یاب گاز (Gas Leak Detector) دستگاهی تخصصی برای شناسایی و مکان‌یابی دقیق نشت گاز در خطوط لوله، اتصالات و تجهیزات گازرسانی است. این دستگاه با حساسیت بالا، حتی مقادیر بسیار کم نشت را تشخیص داده و از خطرات انفجار و مسمومیت جلوگیری می‌کند.

انواع نشت‌یاب‌های گاز

از نظر فناوری تشخیص:

• نشت‌یاب اولتراسونیک: تشخیص صدای نشت گاز در فرکانس‌های بالا

• نشت‌یاب مادون قرمز (IR): شناسایی گازهای قابل اشتعال مانند متان

• نشت‌یاب نیمه‌هادی (MOS): پاسخ سریع به گازهای فرار

• نشت‌یاب الکتروشیمیایی: برای گازهای سمی مانند CO و H₂S

از نظر طراحی:

• پرتابل (دستی): قابل حمل با باتری

• ثابت (نصب‌دائم): برای مانیتورینگ مداوم

• خانگی: مدل‌های ساده با هشدار صوتی

نحوه عملکرد نشت‌یاب گاز

• مدل‌های اولتراسونیک: دریافت امواج صوتی ناشی از نشت

• مدل‌های IR/MOS: تغییر در خواص سنسور در حضور گاز

• مدل‌های الکتروشیمیایی: تولید جریان الکتریکی متناسب با غلظت گاز

کاربردهای نشت‌یاب گاز

• بازرسی خطوط لوله گاز شهری و صنعتی

• تعمیر و نگهداری سیستم‌های گازرسانی

• ایمنی در پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها

• استفاده در منازل و ساختمان‌های تجاری

• بازرسی خودروهای گازسوز

نحوه کار با نشت‌یاب گاز

1. روشن کردن و گرم شدن دستگاه

2. تنظیم حساسیت (در مدل‌های پیشرفته)

3. اسکن سیستم گازرسانی

4. شناسایی محل دقیق نشت (با صدا یا نور هشدار)

5. ثبت نتایج (در مدل‌های حرفه‌ای)

کمیت‌های قابل اندازه‌گیری

• شدت نشت (معمولاً بر حسب ppm)

• نوع گاز نشت کرده

• در برخی مدل‌ها: فاصله از محل نشت

مدل‌ها و برندهای معروف

• Bacharach (تخصصی در نشت‌یابی صنعتی)

• Inficon (پیشرو در نشت‌یاب‌های حرفه‌ای)

• Amprobe (مدل‌های مقرون‌به‌صرفه)

• Testo (دقیق با قابلیت‌های پیشرفته)

• UEi (مناسب برای مصارف عمومی)

حوزه‌های کاربردی

• صنایع نفت و گاز

• تأسیسات ساختمانی

• خدمات تعمیرات گاز

• صنایع غذایی و دارویی

• سیستم‌های تهویه صنعتی

قیمت نشت‌یاب گاز

• مدل‌های ساده: از 1 میلیون تومان

• مدل‌های صنعتی: تا 50 میلیون تومان

عوامل مؤثر بر قیمت:

• دقت و حساسیت

• تعداد گازهای قابل تشخیص

• قابلیت‌های اضافی (مانند ذخیره داده)

• برند و کیفیت ساخت

نکات ایمنی

1. کالیبراسیون دوره‌ای دستگاه

2. اجتناب از استفاده در محیط‌های انفجاری

3. تعویض به موقع سنسورها

4. توجه به هشدارهای دستگاه

5. نگهداری در محیط خشک و خنک

جمع‌بندی

نشت‌یاب گاز ابزاری ضروری برای پیشگیری از حوادث گازگرفتگی و انفجار است. انتخاب مدل مناسب به نوع کاربرد، حساسیت مورد نیاز و بودجه بستگی دارد. با استفاده صحیح از این دستگاه می‌توان امنیت محیط‌های کاری و مسکونی را به میزان قابل توجهی افزایش داد.