ارت سنج (ارت تستر) چیست؟ راهنمای جامع خرید و کاربردها

معرفی ارت سنج

ارت سنج (Earth Tester) یا ارت تستر، دستگاهی است برای اندازه‌گیری مقاومت سیستم‌های اتصال به زمین (ارتینگ) در تأسیسات الکتریکی. این دستگاه با بررسی مقاومت بین الکترودهای زمین و مدار الکتریکی، اطمینان حاصل می‌کند که مسیر مناسبی برای هدایت جریان‌های نشتی یا خطا به زمین وجود دارد.

اهمیت سیستم ارتینگ:

  • جلوگیری از برق‌گرفتگی

  • محافظت از تجهیزات الکترونیکی حساس

  • کاهش اثرات نویز و اختلالات الکترومغناطیسی


انواع ارت سنج

الف) از نظر ساختار:

  • ارت سنج سه سیمه: مناسب برای اندازه‌گیری مقاومت در سیستم‌های ساده.

  • ارت سنج چهار سیمه: دقت بالاتر، مناسب برای سیستم‌های پیچیده.

  • ارت سنج کلمپی (بدون الکترود): اندازه‌گیری سریع بدون نیاز به قطع سیستم.

ب) از نظر فناوری:

  • ارت سنج آنالوگ: نمایش نتایج با عقربه، قیمت پایین‌تر.

  • ارت سنج دیجیتال: دقت بالا، قابلیت ذخیره‌سازی داده‌ها.


نحوه عملکرد ارت سنج

ارت سنج با تزریق جریان متناوب به زمین و اندازه‌گیری افت ولتاژ، مقاومت زمین را محاسبه می‌کند. مراحل کار:

  1. قرار دادن الکترودهای کمکی در زمین (در روش‌های سیم‌دار).

  2. اتصال سیم‌ها به دستگاه و الکترودها.

  3. روشن کردن دستگاه و خواندن مقدار مقاومت روی نمایشگر.


مزایای استفاده از ارت سنج

  • سادگی استفاده: رابط کاربری آسان حتی برای مبتدیان.

  • امنیت بالا: کاهش خطر برق‌گرفتگی.

  • قابلیت حمل: طراحی سبک و قابل استفاده در محیط‌های مختلف.

  • دقت بالا: اندازه‌گیری مقاومت تا حد میلی‌اهم.


کاربردهای ارت سنج

  • صنعت برق: پست‌های فشار قوی، نیروگاه‌ها.

  • مخابرات: دکل‌های آنتن، مراکز داده.

  • ساختمان‌ها: سیستم‌های صاعقه‌گیر، بیمارستان‌ها.

  • صنایع نفت و گاز: پالایشگاه‌ها، مخازن ذخیره.


اجزای تشکیل دهنده ارت سنج

  • الکترودهای جریان و پتانسیل: برای تزریق جریان و اندازه‌گیری ولتاژ.

  • نمایشگر دیجیتال/آنالوگ: نمایش نتایج اندازه‌گیری.

  • ژنراتور جریان: تولید جریان متناوب برای تست.

  • سیم‌های رابط: اتصال دستگاه به الکترودها.


کمیت‌های قابل اندازه‌گیری

  • مقاومت زمین (اهم)

  • مقاومت ویژه خاک

  • جریان نشتی

  • ولتاژ تماسی


روش‌های اندازه‌گیری مقاومت زمین

  • روش سه نقطه (افت پتانسیل)

  • روش چهار نقطه

  • روش کلمپی

  • روش شیپ (اندازه‌گیری سطحی)


انواع مدل‌ها و برندهای معروف در بازار

  • Hioki: ژاپن، دقت بالا، قیمت مناسب.

  • Fluke: آمریکا، کیفیت عالی، گارانتی معتبر.

  • UNI-T: چین، مقرون‌به‌صرفه، مناسب مصارف عمومی.

  • Kyoritsu: ژاپن، مناسب صنایع سنگین.


قیمت ارت سنج و عوامل مؤثر بر آن

  • برند: مدل‌های خارجی معمولاً گران‌ترند.

  • دقت: دستگاه‌های با دقت میلی‌اهم قیمت بالاتری دارند.

  • قابلیت‌ها: ذخیره داده، اتصال به کامپیوتر، مقاومت در برابر آب و گردوغبار.

  • نوسانات ارز: تأثیر مستقیم بر قیمت دستگاه‌های وارداتی.

رنج قیمت:

  • ارت سنج آنالوگ: ۵ تا ۱۵ میلیون تومان.

  • ارت سنج دیجیتال: ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان.

  • ارت سنج کلمپی: ۳۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان.


نحوه انتخاب ارت سنج مناسب

  • محدوده اندازه‌گیری: مطابق با نیاز پروژه.

  • دقت: حداقل دقت ۱٪ برای کارهای حساس.

  • محیط کاری: مقاومت در برابر رطوبت و گردوغبار برای محیط‌های صنعتی.

  • امکانات جانبی: ذخیره داده، اتصال USB.


نگهداری و کالیبراسیون ارت سنج

  • کالیبراسیون سالانه: توسط مراکز معتبر.

  • تمیزکاری: پس از هر استفاده در محیط‌های آلوده.

  • نگهداری در دمای مناسب: جلوگیری از آسیب به قطعات الکترونیکی.


سوالات متداول (FAQ)

سوال ۱: مقدار استاندارد مقاومت زمین چقدر است؟

پاسخ: معمولاً کمتر از ۵ اهم برای سیستم‌های حساس.

سوال ۲: تفاوت ارت سنج میله‌ای و کلمپی چیست؟

پاسخ: ارت سنج کلمپی نیاز به الکترود کمکی ندارد و اندازه‌گیری سریع‌تر است.

سوال ۳: آیا استفاده از ارت سنج نیاز به تخصص دارد؟

پاسخ: آشنایی با اصول برق و ایمنی کافی است، اما برای تفسیر نتایج بهتر است از متخصص کمک بگیرید.


جمع‌بندی

ارت سنج ابزاری ضروری برای تضمین ایمنی و عملکرد صحیح سیستم‌های ارتینگ است. انتخاب مدل مناسب به نیازهای پروژه و بودجه بستگی دارد. برای خرید، به دقت، قابلیت‌ها و خدمات پس از فروش توجه کنید.

📌 نکته پایانی: قبل از خرید حتماً با کارشناسان مشورت کنید تا بهترین گزینه را انتخاب نمایید.