راهنمای جامع مولتی متر: از معرفی تا خرید بهترین مدل
مولتی متر چیست؟
مولتی متر (Multimeter) یک ابزار اندازه‌گیری چندکاره است که برای سنجش پارامترهای مختلف الکتریکی استفاده می‌شود. این دستگاه ترکیبی از سه ابزار اصلی است:
ولت‌متر (اندازه‌گیری ولتاژ AC/DC)
آمپرمتر (اندازه‌گیری جریان الکتریکی)
اهم‌متر (اندازه‌گیری مقاومت)
ویژگی‌های کلیدی:
قابلیت تست قطعات الکترونیکی (دیود، ترانزیستور، خازن)
امکان اندازه‌گیری دما و فرکانس در مدل‌های پیشرفته
نمایش دیجیتال یا آنالوگ نتایج
انواع مولتی متر
الف) از نظر فناوری نمایش
| نوع | ویژگی‌ها | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| آنالوگ | نمایش نتیجه با عقربه | مناسب برای تشخیص تغییرات سریع | دقت کمتر، نیاز به تنظیم دستی |
| دیجیتال | نمایش عددی روی LCD | دقت بالا، قابلیت‌های پیشرفته | قیمت بالاتر در مدل‌های حرفه‌ای |
ب) از نظر طراحی
دستی/پرتابل: قابل حمل با باتری
رومیزی: دقت بالا برای آزمایشگاه‌ها
کلمپی: اندازه‌گیری جریان بدون قطع مدار
قلمی: اندازه جمع و جور برای مصارف ساده
نحوه عملکرد مولتی متر
اتصال پراب‌ها:
پراب مشکی به پورت COM
پراب قرمز به پورت VΩ (ولتاژ/مقاومت) یا mA (جریان کم)
تنظیم سلکتور:
انتخاب نوع کمیت (ولتاژ، جریان، مقاومت)
انتخاب محدوده اندازه‌گیری (Auto-Range یا Manual)
اندازه‌گیری:
ولتاژ: اتصال موازی با مدار
جریان: اتصال سری با مدار
مقاومت: قطع برق مدار قبل از اندازه‌گیری
مزایای مولتی متر
✅ چندکاره بودن: جایگزین چندین دستگاه اندازه‌گیری
✅ دقت بالا: خطای کمتر از 1% در مدل‌های دیجیتال
✅ قابلیت حمل: استفاده در محیط‌های مختلف
✅ عیب‌یابی مدارها: تشخیص اتصال کوتاه، قطعی و سلامت قطعات
کاربردهای مولتی متر
الکترونیک: تست بردهای الکترونیکی، تعمیر موبایل و لپ‌تاپ
صنعت: مانیتورینگ تابلوهای برق و موتورها
خودرو: تست باتری، دینام و سنسورها
خانگی: بررسی پریزها و وسایل برقی
مولتی متر چگونه کار می‌کند؟
ولتاژ: مقایسه اختلاف پتانسیل بین دو نقطه
جریان: اندازه‌گیری عبور بار الکتریکی
مقاومت: ارسال جریان کم و محاسبه افت ولتاژ
تست دیود: اعمال ولتاژ کم و بررسی هدایت جریان
کمیت‌های قابل اندازه‌گیری
| کمیت | نماد | واحد |
|---|---|---|
| ولتاژ DC | V= | ولت |
| ولتاژ AC | V~ | ولت |
| جریان DC | A= | آمپر |
| جریان AC | A~ | آمپر |
| مقاومت | Ω | اهم |
| ظرفیت خازن | F | فاراد |
| فرکانس | Hz | هرتز |
برندهای معروف مولتی متر
| برند | مدل‌های محبوب | ویژگی‌ها |
|---|---|---|
| فلوک (Fluke) | 87V, 117 | کیفیت صنعتی، ایمنی بالا |
| یونیتی (UNI-T) | UT61E, UT33 | قیمت مناسب، دقت خوب |
| کیوریتسو (Kyoritsu) | 1009, 1109S | مقاوم در برابر ضربه |
| هیوکی (Hioki) | DT4256 | دقت آزمایشگاهی |
قیمت مولتی متر
عوامل مؤثر بر قیمت:
دقت اندازه‌گیری
قابلیت True RMS
استاندارد ایمنی (CAT III/CAT IV)
امکانات جانبی (بلوتوث، ذخیره داده)
بهترین مولتی مترها
Fluke 87V (حرفه‌ای، دقت 0.05%)
UNI-T UT61E (مناسب تعمیرات الکترونیک)
Hioki DT4256 (صنعتی با قابلیت‌های پیشرفته)
راهنمای خرید مولتی متر
برای استفاده خانگی: مدل‌های پایه UNI-T یا Mastech
برای تعمیرات الکترونیک: مدل‌های با قابلیت تست دیود و خازن
برای صنعت: مدل‌های کلمپی با استاندارد CAT IV
تفاوت مولتی متر و اهم متر
اهم متر: فقط مقاومت را اندازه می‌گیرد
مولتی متر: چندین پارامتر الکتریکی را اندازه‌گیری می‌کند
نکات ایمنی
⚠ هرگز روی مدارهای با ولتاژ بالا بدون آموزش کار نکنید
⚠ از پراب‌های سالم با عایق‌بندی مناسب استفاده کنید
